Εισαγωγικό Σημείωμα

Οι ειδικοί θα μας πουν πως η πεταλούδα είναι έντομο της τάξης των λεπιδόπτερων και πως ανήκει στα αρθρόποδα… Εμείς, ο καθένας από εμάς, τις γνωρίζουμε ήδη από τα πρώτα παιδικά μας χρόνια. Ποιος από εμάς δεν έχει σταθεί εκστατικός μπροστά στη θέαση της προσγείωσης μιας πεταλούδας σε ένα ολάνθιστο λουλούδι;

Δύο μεγάλα φτερά σε ένα μικροσκοπικό σώμα, μια ιπτάμενη παλέτα χρωμάτων, που με εντυπωσιακή ελαφρότητα αψηφούν τον άνεμο και τα λογής εμπόδια, μια φευγαλέα κι εφήμερη εικόνα του παραδείσου, που δεν περνάει ποτέ απαρατήρητη.

Από πολύ νωρίς, άνθρωποι κάθε εποχής είδαν και απεικόνισαν αυτό το ιπτάμενο θαύμα, την πεταλούδα. Την ταύτισαν με την καλοτυχία, την ελευθερία, την ανάβαση στην κλίμακα της ζωής και της ομορφιάς, της μεταμόρφωσης αφού από μια κάμπια αλλάζει σε χρυσαλίδα που τελικά μεταμορφώνεται σε πεταλούδα. Πρόκειται για την πιο εντυπωσιακή μεταμόρφωση που παρατηρούμε στο ζωικό βασίλειο. Μια σχηματοποίηση της δικής μας εσωτερικής μεταμόρφωσης…

Καθόλου τυχαία, οι αρχαίοι Έλληνες την ονόμασαν «ψυχή» και στην παρουσία της πίστευαν ότι έρχονται κοντά με τις ψυχές των αγαπημένων νεκρών που ελεύθερα, απαλλαγμένες από τα δεσμά της βαρύτητας και του χρόνου πετούν γύρω μας. Η χρυσαλίδα πάλι, έμοιαζε με το νεκρό κουφάρι που σχίζεται και μέσα της βγαίνει μεταμορφωμένη κι ελεύθερη η ψυχή, έτοιμη να πετάξει μακριά από κάθε περιορισμό σε μια πρώιμη υπόμνηση της Ανάστασης.

Η ομορφιά της πεταλούδας και η ιδιαιτερότητα της εξέλιξής της μέσα από τρία στάδια μεταμόρφωσης, δεν άφησε αδιάφορο κανένα λαό του κόσμου, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Έτσι, εδώ στην Κρήτη στα μινωικά χρόνια η απεικόνιση και συμβολοποίηση της πεταλούδας είδαμε να συνοδεύει την επιφάνεια της μεγάλης θεάς μητέρας, λειτούργησε ως σύμβολο ομορφιάς, αποτυπώθηκε σε σφραγιδόλιθους, τοιχογραφίες, σχηματοποιημένες παραστάσεις.

Είναι φυσικό οι πεταλούδες να έχουν αποτυπωθεί στην εικαστική τέχνη, όπου αποτέλεσαν έμπνευση για μοναδικά έργα τέχνης.

Σήμερα, η ψηφιακή τεχνολογία και η διαδικτυακή ευκολία μετάδοσης της πληροφορίας, διαμορφώνουν ασύγκριτο πλεονέκτημα που μπορεί να μας οδηγήσει σε ένα μαγικό ταξίδι στον κόσμο των πεταλούδων στην Κρήτη. Φωτογραφίες και πληροφορίες με την οπτική και τη γνώση της Καλλιόπης Μπορμπουδάκη έχουν σκοπό να μας μυήσουν σε άλλο ένα θαύμα της ζωής στην Κρητική φύση.

Νίκος Γιγουρτάκης

Ιστορικός, Αρχαιολόγος