Hipparchia cretica (endemic) - photo © K. Bormpoudaki
Ανατομικά χαρακτηριστικά μιας πεταλούδας
Ανατομία μιας Πεταλούδας – Σώμα
Η ανατομία μιας πεταλούδας περιλαμβάνει τρία διακριτά μέρη του σώματος: το κεφάλι, τον θώρακα και την κοιλιακή χώρα.
- Στο κεφάλι, το οποίο είναι το κέντρο των αισθήσεων, υπάρχει ένα ζεύγος κεραιών, ένα ζεύγος σύνθετων οφθαλμών (compound eyes), που αποτελείται από χιλιάδες ομματίδια (ommatidia), καθένα από τα οποία αντιλαμβάνεται το φως και τα σχήματα, καθώς και από τα στοματικά μόρια που περιλαμβάνουν τις χειλικές προσακτρίδες και την προβοσκίδα.
- Ο θώρακας αποτελείται από τρία μόνο τμήματα: τον προθώρακα, τον μεσοθώρακα και τον μεταθώρακα. Στο θώρακα βρίσκονται τρία ζεύγη ποδιών (ένα σε κάθε θωρακικό άρθρο) και δύο ζεύγη πτερύγων, τα εμπρόσθια και τα οπίσθια φτερά.
- Η κοιλιακή χώρα αποτελείται από 10-11 τμήματα συγχωνευμένα, που ενώνονται με μεμβράνες, οι οποίες επιτρέπουν την άρθρωση και την κίνηση. Τα εξωτερικά γεννητικά όργανα βρίσκονται στο τελευταίο τμήμα της κοιλιάς.
Aνατομία πεταλούδας – photo © K. Bormpoudaki
Ανατομία φτερών – photo © Sofia Apergi
Ανατομία μιας Πεταλούδας – Φτερό
Υπάρχουν τέσσερις πτέρυγες σε μια πεταλούδα, οι οποίες είναι προσαρτημένες στο δεύτερο και τρίτο θωρακικό άρθρο: ένας ζεύγος εμπρόσθιων φτερών και ένα ζεύγος οπίσθιων φτερών.
Το φτερό μιας πεταλούδας διαιρείται σε διάφορες περιοχές (area) όπως φαίνεται στην αριστερή φωτογραφία: βασική (basal), δισκοειδής (discal), υπερδισκοειδής (postdiscal) και υπομετωπική (submarginal). Χαρακτηριστικό για τις πτέρυγες επίσης είναι η νεύρωσή τους, βάσει της οποίας χαρτογραφούνται σε διάφορες περιοχές.
Τα φτερά μιας πεταλούδας είναι ουσιαστικά δυο μεμβράνες που υποστηρίζονται από φλέβες, οι οποίες εξυπηρετούν την ανταλλαγή οξυγόνου (αναπνοή) του εντόμου. Χιλιάδες πολύχρωμα λέπια από χιτίνη και αρκετές τρίχες καλύπτουν τα φτερά. Συνήθως, οι άνω και κάτω επιφάνειες των φτερών έχουν διαφορετικά μοτίβα και σχέδια.
Ανατομία Προνύμφης
Η ανατομία μιας πεταλούδας διαφέρει ανάλογα με το στάδιο του κύκλου ζωής της, που είναι το αυγό, η προνύμφη, η χρυσαλλίδα και το ενήλικο άτομο.
Η διάρκεια ζωής μιας προνύμφης κυμαίνεται από 2 εβδομάδες έως 1 μήνα και αποτελεί το μακροβιότερο στάδιο ορισμένων λεπιδόπτερων. Σ’ αυτό το στάδιο, η προνύμφη μπορεί να μεγαλώσει σε μέγεθος περισσότερο από 30,000 φορές.
Το σώμα μιας προνύμφης είναι τμηματοποιημένο και αποτελείται από το κεφάλι, το θώρακα που περιλαμβάνει τρία ζεύγη αρθρωτών ποδιών με άγκιστρα και την κοιλιακή χώρα, στην οποία υπάρχουν πέντε ζεύγη κοιλιακών ποδιών. Η κύρια αποστολή της προνύμφης είναι να τραφεί ώστε να μεγαλώσει αρκετά και να μεταβεί στο επόμενο στάδιο μεταμόρφωσης, εκείνο της χρυσαλλίδας.
Ανατομία κάμπιας – photo © K. Bormpoudaki
Ανατομία χρυσαλλίδας – photo © Antonia Aga
Ανατομία Χρυσαλλίδας
Για να περάσει στο επόμενο στάδιο ανάπτυξης, αυτό της χρυσαλλίδας, η κάμπια εκδύεται από την επιδερμίδα της για να εμφανιστεί ένα είδος κουκουλιού, μέσα στο οποίο θα γίνει η μεταμόρφωσή της σε πεταλούδα.
Η διάρκεια αυτού του σταδίου μεταμόρφωσης ποικίλλει ανάλογα με τη θερμοκρασία. Συνήθως, για πολλά είδη απαιτούνται 12 ημέρες έως αρκετές εβδομάδες, ενώ άλλα είδη μπαίνουν σε διαδικασία αδρανοποίησης, συχνά για 10 μήνες ή ακόμη περισσότερο (Jerry A. Powell, in Encyclopedia of Insects (Second Edition), 2009).
Η νεαρή χρυσαλίδα είναι αρχικά πολύ μαλακή και ευαίσθητη έως ότου σκληρυνθεί. Η χρυσαλλίδα στερεώνεται με ένα υποστηρικτικό άγκιστρο ή ένα σύμπλεγμα μικρών αγκιστριών στο άκρο της κοιλιακής της χώρας (cremaster). Ορισμένες αιωρούνται μόνο από το άγκιστρο αυτό, ενώ άλλες αγκιστρώνονται σε μια μεταξωτή δέσμη (silk pad). Εκεί παραμένουν έως ότου μεταμορφωθούν σε ενήλικη πεταλούδα.